hafizjafarli

İsa peyğəmbər həqiqətən yaşadımı? Adətən bu sual verildikdə sualı verən şəxs sualının “İncildən kənar” olduğunu bildirir. Biz İncilin İsanın varlığına dəlil olmadığı fikri ilə razılaşmırıq.  Əhdi-Cədiddə İsa Məsihdən bəhs edən yüzlərlə ayə var.  İncillərin yazılması ikinci əsrə, yəni İsanın ölümündən (qeybə çəkilməsi) 100 il sonraya aid edənlər var.  Hətta belə olsaydı (bizim qətiyyən razılaşmırıq) qədim dəlillər baxımından hadisələrin baş verməsindən 200 il keçməmiş yazılar çox etibarlı dəlil hesab olunur.  Üstəlik, həm xristian, həm də qeyri-xristian alimlərin böyük əksəriyyəti hesab edir ki, (ən azı bəziləri) Pavelin məktubları həqiqətən də eramızdan əvvəl Pavel tərəfindən yazılmışdır. O,  İsanın ölümündən 40 ildən az bir müddət sonra,birinci əsrin ortalarında yazıldığını qəbul edir.  Bunlar birinci əsrin əvvəllərində İsraildə İsa adlı bir adamın olmasının qeyri-adi güclü sübutudur. Həmçinin b.e 70-ci ildə romalıların Yerusəlimə hücum edib dağıdıb onun s...

1) Azərbaycanın ilk operası 1908-ci il yanvarın 12-də (25-də) Üzeyir Hacıbəyovun Hacı Zeynalabdin Tağıyev teatrında səhnələşdirilən və şərq- müsəlman aləminin ilk opera əsəri olan "Leyli və Məcnun"u ilə qoyulmuşdur, 2) Azərbaycanın  ilk qəzeti Əkinçi (22 iyul,1875-1877) qəzeti, 3) Azərbaycanın ilk məktəbi 1829-cu il nizamnaməsinə əsasən XIX əsrin 30-cu illərində Azərbaycanda ilk dünyəvi təhsil verən məktəblər, 4) Azərbaycanın ilk teatrı Mirzə Fətəli Axundovun 1873-cü ilin mart və aprel aylarında Bakıda səhnəyə qoyulan "Lənkəran xanının vəziri" və "Hacı Qara" tamaşalarından başlanır, 5) Azərbaycanın ilk uşaq bağçası 1907-ci ildə ilk dəfə olaraq Bayıl qəsəbəsində “Dəcəllər məktəbi” adlanan uşaq bağçası təşkil olunub, 6) Azərbaycan ilk bayrağı ilə bağlı ilk hökumət qərarı 1918-ci il iyunun 24-də qəbul edilib, 7) Azərbaycanın ilk üzv olduğu təşkilat ATƏM-in (1 yanvar 1995-ci ildən ATƏT) üzvülüyünə 1992-ci ilin 30 yanvarında (BMT-yə martın 2-də) qəbul olunmuşdu...

Sibir mağarasından əldə edilən 200.000 illik DNT tapılması çətin olan nəsli kəsilmiş əmiuşağımızın neandertallarla dəfələrlə cütləşdiyini göstərir. Müəllif: Ənn Qebıns Populyar genetik Stepan Peyreqne çərşənbə axşamı günortadan sonra Meksikanın Puerto Vallarta şəhərindəki yığıncaqda çıxış edən zaman şayiələr yayıldı və auditoriya dolu idi. O, məyus etmədi: Maks Plank Təkamül Antropologiya İnstitutunda doktorantlıqdan sonra araşdırmaçı olan Peyrégne  "sizə 200.000 illik kişidən yeni Denisovanın genomu haqqında danışmaqdan məmnunam" dedi. Onun açıqladığı genetik ardıcıllıq indiyədək ən qədim yüksək keyfiyyətli insan genomudur, əvvəlki rekordçudan 80.000 il yaşlı, təxminən 120.000 il əvvəl yaşamış neandertal.  Yeni nəticələr 14 il əvvəl DNT vasitəsilə kəşf edilmiş sirli arxaik insan Denisovanın ikinci genomunun və fosilləşmiş sümüklərin tapılması üçün on ildən çox səydən sonra əldə edilmişdir.  Bu ilk Denisovanın genomu 60.000-80.000 il əvvələ aid bir qızın çəhrayı barmağını...

Qədim DNT araşdırması tarixdən əvvəlki dövrün neandertal baxışını təqdim edir, əmiuşağımızın necə itdiyinə dair ipuçları verir Müəllif: Ənn Qebıns Onilliklərdir ki, tədqiqatçılar canlı insanların nəsli kəsilmiş neandertallara borclu olduqları genləri aşkarlayırlar, bu genetik miras immunitet sistemimizi gücləndirir, qan laxtalanmasına kömək edir və depressiyada rol oynaya bilər.  İndi qədim DNT-nin tədqiqi neandertallarla bağlı cədvəlləri çevirir və soruşur: onlar bizdən nə əldə ediblər? Bu həftə "Science"də dərc edilən bir məqalə, neandertalların beyin inkişafında iştirak edən bir neçə gen də daxil olmaqla, genomlarının 10%-ni müasir insanlardan miras aldıqları qənaətinə gəlir.  Neandertal baxışı tədqiqatçılara iki qrupun bir-birinə qarışdığı tarixə imkan verdi və onların birlikdə körpə yaratdıqlarını çox erkən olaraq tapdılar: 200.000 ildən çox əvvəl, homosapiens bir növ olaraq birləşdikdən çox keçmədi.  Qədim neandertal DNT-si göstərir ki, dalğalar 105.000-120.000 il ə...

Müəllif: Sarah Kuta __________________ Kolorado ştatının Lonqmont şəhərində yaşayan yazıçı və redaktordur. Tarix, elm, səyahət, qida və içki, davamlılıq, iqtisadiyyat və digər mövzuları əhatə edən məqalələr aiddir. 2018-ci ildə arxeoloqlar Şimali İraqdakı bir mağaradan 75.000 illik dişi neandertal qalıqlarını aşkar etdilər. Daşlar tərəfindən əzilmiş və minlərlə illik çöküntü ilə sıxılmış, onun kəllə sümüyünün qalınlığı bir düymdən də az idi. 200-dən çox hissədən ibarət idi. Lakin son beş il ərzində tədqiqatçılar zəhmətlə Neandertal qadının kəllə sümüyünü hissə-hissə yenidən birləşdirdilər.  İndi isə onlar “Şanidar Z” adlı qadının necə görünə biləcəyinin üçölçülü rekonstruksiyasını ortaya qoydular. Yenidənqurma "BBC Studios Elm Bölməsi" tərəfindən hazırlanan və indi "Netflix"də yayımlana bilən “Neandertalların sirləri” adlı yeni sənədli filmlə birlikdə yayımlanır. Neandertallar təxminən 40.000 il əvvəl yoxa çıxdılar.  Lakin ölməzdən əvvəl onlardan bəziləri erkən insa...

Klassik baxışa görə Nuh tufanı qlobal xarakter daşıyırdı və ateistlərin əksəriyyətinə görə dünya miqyasında tufanın olması qeyri-mümkün idi, çünki Yer kürəsində Yer kürəsini və onun dağlarını örtmək üçün kifayət qədər su yox idi. Yer üzündəki bütün heyvanların bir cütünü toplamaq qeyri-mümkün idi.  Əslində, təkcə üç böyük dində deyil, bir çox sivilizasiyaların, o cümlədən hindlilərin, çinlilərin, hindlilərin, avstraliyalıların, şumerlərin, akkadların və babillilərin qeydlərində böyük bir daşqının baş verdiyi qeyd olunur. Ancaq bəzilərinin bəhs etdiyi tufan Nuh tufanı olsa, insanlar tərəfindən dərhal yazıya alınmadığından,nəsildən-nəslə hekayələr vasitəsilə çatdırıldığı üçün tövhid dinləri ilə eyni şəkildə təsvir olunmalarını gözləmək mümkün deyil.   Çünki şifahi mədəniyyətin, rəvayətçiliyin müştərək olduğu belə sivilizasiyalarda hər bir əfsanənin özündən nəsə əlavə etməməsi, insanlara xitab etmək üçün öz mif və qəhrəmanlarını, yaxud öz bütpərəst Tanrılarını real hadisəyə ...

Yəhudi mənbələrində Hz.İbrahimin oda atılması hadisəsi Tövratın təfsiri sayılan Midraşda qeyd edilir. Tövratda Yaradılış 11:28 ayəsində Hz.İbrahimin qardaşı Haranın Ur şəhərində vəfat etdiyi və bu hadisədən sonra İbrahim əhlinin Ur şəhərini tərk etdiyi yazılır. Midraşda bu ölümün təfərrüatları izah edilir və İbrahimin Nəmrud tərəfindən atəşə atıldığı və yanmadığı deyilir, çünki qardaşı Haran da ona inanır, o da oda atılır, lakin Haran yandırılır. Daha sonra Haranın oğlu Lut İbrahimə qoşuldu və onlar birlikdə Ur şəhərindən köçdülər. Burada iddia edilir ki, Ur sözünün həm də od mənası olduğu üçün Midraşı yazan yəhudi alimləri Ur sözünü səhv şərh edərək, İbrahimin qardaşı Haranın Ur şəhərində öldüyünü deyil, odda yandırıldığını zənn edərək, ssenari yazıblar. Bu hadisə Midraşın Yaradılış Rabbah fəslində xatırlanır.  Yaradılış Rabbah eramızdan əvvəldir.  Eramızdan əvvəl 300-500-cü illər arasında yazılmışdır. Psevdo-Filo kitabı Hz.  İbrahimin atəşə atılmasından əvvəl yazılmışdı...

Nəmrud kimdir? Onun həyatı haqqında məlumat varmı? Van Qelderen ilk dəfə 1914-cü ildə Naram-Sinin Nəmrud (Nimrud) olduğuna iddia etmiş və əsərini nəşr etdirərək Nəmrud kimdir sualına cavab Nəram-Sin deyə vermişdir. Biz sadəcə Nəmrudun kim olduğunu oxuyuruq, çox düşünmədən, amma bu Nəmrudun kim olduğunu heç düşünmüsünüzmü? Nəmrud Quranda Hz.İbrahimə qəzəblənən və onu atəşə atan zalım hökmdar kimi təsvir edilir. Allah əgər Hz.İbrahim kimi qəhrəmanı Nəmruda elçi göndərmişsə, Nəmrud çox güclü və azğın bir hökmdar olmalı idi. Nəmrud hədis mənbələrində dünya hökmdarı titulu almış dörd hökmdardan biri kimi qeyd edilir. Nəmrud: Sarqonun nəvəsi Naram-Sin Mesopotamiya coğrafiyasında yaşamış şumerlər, akadlar, babillilər, assurlar kimi insanlara baxdığımızda Hz.İbrahimin yaşadığı dövr olduğu təxmin edilən 2000-2500-ci illəri arasında yaşamış çox qəddar bir krallıq var idi və o, dünyada ilk dəfə tanrılıq iddiasında bulunaraq "şahı" titulunu aldı. Bu kral Böyük Sarqonun nəvəsi Naram-Sindi...

Misir tarixini təhlil etdikdə aydın olur ki, onların sivilizasiyası tamamilə “sıfırdan” başlamamışdır.  Misir sivilizasiyasının ən böyük şah əsərlərindən bəziləri bu xalq öz inkişafının yeni başlanğıcında olanda yaradılmışdır.  Beləliklə, aydın olur ki, "ilk misirlilər" onlardan əvvəl eyni coğrafi ərazidə yaşayan birinin texnologiyasına arxalanırdılar.  Bir neçə misal verək. Misirşünaslar tərəfindən tarixin yenidən qurulmasına əsaslanan "Coserin pilləli piramidası" Misirdə tapılan bütün piramidalar üçün bir növ "toxunuş daşı"dır.  Bu ilk piramidadır ki, onun inşaatçısı, sifarişçisi və tikinti müddətini bilmək kifayətdir.  Firon Coserin əmri ilə, onun çox məşhur rəsmi İmhotepin layihəsi əsasında, təxminən eramızdan əvvəl 2630-cu ildə tikilmişdir.  Buna görə də bu piramida haqqında hər kəs kifayət qədər normal fikrə sahibdir. Bundan belə nəticə çıxarırıq ki, hipotetik olaraq Misir torpağında olacaq, lakin eramızdan əvvəl təxminən 2630-cu ildə tikilmiş "...

Ümumilikdə Albaniya haqqında olan məlumatlar düz deyil və ya etibarsızdır. Albaniya haqqında bildiyimiz məlumatların 95%-i qondarma erməni kitablarından alınan bilgilərdir. Vali ilə bağlı bir pul tapılıb. Onu da Mehranilərdən birinə aid edirlər. Üstündə olan yazıya görə bu şəxs vali (satrap) olub. Mehranilər sülaləsi haqqında saxta erməni qaynaqlarında məlumatlara əsasən sasanilərlə qohum olan, əsilləri 7 böyük Pəhləvi sülaləsindən olan Mehranın soyundan idilər. 7 böyük Pəhləvi sülaləsi əfsanəyə görə son Parfiya hökmdarının 7 oğlundan törəyiblər. Yəni, sülalə əcdadlarını son Parfiya hökmdarının oğulları kimi qələmə verirlər. Ancaq yenə də deyək ki, bu məlumatlar etibarsız qaynaqlardandır. Təbrizli Arakelin də dediyi kimi 17-ci əsrdə qədim erməni qaynaqları yox idi.  Məsələn,bizim o saxta "Ağuan" tarixi dediyimiz Moiseylərə aid kitab var,onun 40 əlyazması var. 38 əlyazma 19-cu əsrdə köçürülüb. Yerdə qalan biri guya 1289-cu ildə, digəri isə 1675-də yazılıb. 1289-a aid edilən ha...

Filip Ekozyants: “Erməni xalqı bizim eranın 16-17-ci əsrlərində yaranıb” “Vestnik Kavkaza” Qafqaz və Yaxın Şərq tarixinin məşhur tədqiqatçısı Filipp Ekozyantsla bu makro-tarixi mifləri təkzib etməyə həsr olunmuş silsilə müsahibələrə başlayır. İlk söhbətimiz erməni xalqının tarixinin dərinliyi ilə bağlı faktlar və uydurmalardan gedir.  - Ənənəvi olaraq İrəvan və diaspor ideoloqları deyirlər ki, ermənilər çoxminillik tarixə malik xalqdır. Bu fikrin sənədli sübutu varmı və mövcud sənədlərə əsasən erməni xalqının yaşı necə qiymətləndirilir?  - Birincisi, etiraf etmək lazımdır ki, bunu təkcə İrəvanda deyil, erməni diasporunda da deyirlər.  Üstəlik, bunun ilk “dəlilləri” müasir Ermənistandan, hətta eyniadlı coğrafi bölgədən çox uzaqlarda ortaya çıxdı. Məncə, ermənilər öz qədimlik anlayışının ataları deyillər;  biz ancaq onun daşıyıcılarıyıq.  Mənşəyi orta əsrlər Avropasında axtarmaq lazımdır. 16-cı əsrdən bəri Avropa elitaları öz geosiyasi rəqiblərinin daxili probleml...

Philip Ekozyants: "The Armenian people originated in the 16th-17th centuries AD" Vestnik Kavkaza" begins a series of interviews with the famous researcher of the history of the Caucasus and the Middle East Philip Ekozyants, dedicated to debunking historical myths about this macro-region. Our first conversation is about facts and fiction related  with the depth of the history of the Armenian people.  - Traditionally, ideologists of Yerevan and the Diaspora say that Armenians are a people with a multi-thousand-year history.  Is there documentary evidence of this idea and how is the age of the Armenian people estimated according to existing documents?  - Firstly, it is necessary to recognize that this is said not only in Yerevan and in the Armenian diaspora.  Moreover, the first “evidence” of this appeared far from modern Armenia, and even from the geographical region of the same name. In my opinion, the Armenians are not the fathers of the concept of their own ant...