Yazılı tarixə görə türklər 5000 il, genetik tarixə görə isə son buz dövrünün sonunda (16000 il) Asiyada baş verən daşqınlardan sonra 16000 ildir ki, Altay P C R N G Q J genlərinin əsas daşıyıcısı olaraq bu torpaqlarda yaşamışlar. Yazılı tarixdən misal çəksəm;
biz 5000 il əvvəl Orta Asiyada ilk türk tayfası olan Kəngərlərlə gəldik və Mesopotamiyada dünyanın ilk sivilizasiyasını, əlavəli (Ural-Altay) qrammatikası olan Şumer sivilizasiyasını qurduq. Şumer lövhələrində onların mənşəyi Ki-Eng-İr, yəni Kəngər olduğu yazılır. "Kenq" əski türkcə ata, "Kəngər" isə yurd deməkdir.
Bundan əlavə, Anav mədəniyyətindən (Türkmənistan) gələn Kəngərlər və Turan/prototürk boyları Şimali Afrikaya köç edərək əlavəli (Ural-Altay) qrammatikası ilə Qədim Misir sivilizasiyasının əsasını qoymuşlar.
4500-4000 il əvvəl, şumerlərin bir hissəsi olaraq, Turani adı altında / Pre-Türk Minoan, Etrusk Hurri, Subartu Urartu, Mitanni Kaşka, Muşki Hatti, Hitit, Kummani, Kartveli, yerli Qafqaz Kassiləri, Lullubi, Quti, Elam, Turukki ilə Ural-Altay qrammatikası,
3000 il əvvəl Tuva-Altay coğrafiyasından Qərbə gələn köçəri, çöl, kurqan (türkcə sığınacaq/qoruyan) mədəniyyətinə malik olan İskit,sak mənşəli Med, Parf, Karduk kimmerləri ilə 1700 il əvvəl hunlarla, 1500 il əvvəl Bizansda muzdlu xidmət edən peçeneqlər və kuman-qıpçaqlar, nəhayət, 1071-ci ildə biz müsəlman oğuzlarla bu torpaqlarda sivilizasiyamızı davam etdirdik. Türklər/turanlılar burada olarkən yunan, erməni, assuriyalılar, ərəb, iranlılar yox idi. Balkanlardakı dor tayfasının hücumlarından qurtulan yunanlar Anadoludakı Het torpaqlarına, ermənilər Frigiya köçləri ilə Urartu torpaqlarına, samitlər Yəməndən Şumer torpaqlarına akkadlar adı ilə və Assuriyalılar və iranlılar/farslar Şimali Hindistandan 2800 il əvvəl İskit (skif) mənşəli Midiya torpaqlarına gəliblər.
Bu coğrafiyaya sonradan gələn işğalçılara baxmayaraq, biz əlavəli (Ural-Altay) qrammatikası olan turanlılar/türklər həmişə burada olmuşuq. Biz dünyanın ilk sivilizasiyalarını (aqlütinativ qrammatika ilə Şumer, Harappa, Qədim Misir) qurarkən, bizi sevməyənlər primitiv olaraq öz mağaralarında yaşayırdılar. Bəşəriyyət sahib olduqları hər şeyi aqqlütinativ qrammatika ilə turanlılara borcludur.
Və heç bir Bizans qaynağında nə 1071-ci ildə, nə də antik dövrdə kürdlərin Anadolu və Mesopotamiyada “məskunlaşdıqları” qeyd olunmur.
Kürdlər bu torpaqların yerliləri olmadığı üçün Cənubi Zaqros (İran) dağlarında müxtəlif qəbilələrdən ibarət köçərilərdir. 1502-ci ildə Qızılbaş türk əsilli Səfəvilər dövlətinin hökmdarı Şah İsmayıl Xətainin Diyarbəkiri paytaxt edən Ağqoyunlu türkmənlərini məğlub edərək güclənməsi və türkmənlərin vətəni Yavuz Sultan Səlimin mühafizəsinə keçməsi ilə kürdlər qorxuya düşdü. Kürd ağası İdris-i Bitlisin rəhbərliyi ilə Cənubi Zaqros (İran) bölgəsindən Şərqi və Cənub-şərqi Anadolu və Mesopotamiyaya gəldi. 1502-ci ildə gələn kürdlər Şərqi və Cənub-şərqi Anadoluda ədalətsiz torpaq vergisinə qarşı üsyan qaldıraraq on minlərlə insanın ölümünə və Səfəvilərin İran və Azərbaycan ərazisinə köçməsinə səbəb olan qızılbaş türkmənlərinə qarşı Osmanlının tərəfinə keçdilər. Onların bu torpaqlarda məskunlaşması 1514-cü ildə Osmanlılarla Səfəvilər arasında Çaldıran döyüşündə Yavuz Sultan Səlimə verdikləri dəstəklə təsdiqləndi. Bu dəstəyin müqabilində Yavuz Sultan Səlimin əmri ilə türkmən torpaqlarında yerləşdirildilər. Beləliklə, köç etməyən qızılbaş türkmənlərinə zülm edilərək sünniləşməsinə, kürdləşməsinə və zazalaşmasına səbəb oldular. 1300-cü illərdə hazırlanmağa başlanan bugünkü əhali qeydiyyatı sənədləri olan Osmanlı "Təhrir Defterləri"ndə kürd və zaza dilində danışan türkmənlər və yörüklər "Ekrad-ı Türkmən" və "Ekrad-ı Yörükan" tayfası olaraq qeyd edilir. Onların əhalisi ölkədə yaşayan 12 milyon kürdün və 2,5 milyon zazanın orta hesabla 7-8 milyonuna uyğundur. 1502-1514-cü illər kürd köçlərindən əvvəl Diyarbəkir Ağqoyunlu, Van Qaraqoyunlu, Bitlis Əhlətşah, Mardin və Batman Artuqlu, Ərbil və Mosul Atabəy, Mosul Zəngi türkmən dövlət və xalqlarının paytaxtı olmuşdur.
Ancaq bu gerçəyi görməzlikdən gələn kürd millətçilərinin Anadolu və Mesopotamiyada qədim yerli sakini kimi yaşadıqlarını müdafiə etdikləri ən ciddi təbliğat Kardukların və Midiyaların kürdlərin əcdadları olması iddiasıdır. Guya med və kardukların sayəsində 3000 ildir Anadolu və Mesopotamiyada yaşayırlar. Lakin bu, Qərb elmi ictimaiyyəti üçün məqbul bir məsələ deyil. Midiya və Karduklar 3000 il əvvəl Tuva-Altay coğrafiyasından İrana gələn köçəri, çöl, kurqan (türkçə koruqan/qorunan) mədəniyyətinə malik olan öntürk iskitlərinin törəmələridir. Yəni onlar turani/türkdür. Kardukların və Midiyaların kürdlərin əcdadları olması iddiası dünya elmi ictimaiyyəti tərəfindən qəbul edilməsə də, onların bu iddiası onların kürdlərin İskit türklərindən olduğunu və buna görə də türk olduqlarını qəbul etmələri deməkdir. İndi də mərvanilərin kürd olduğunundan söz edərək türklər gəlməmişdən əvvəl mərvanilərin cənub-şərqdə olduğunu və Mərvani əsgərlərinin onlara dəstək verdiyini söyləməyə başladılar. Lakin mərvanilərin Silvan (Diyarbəkir) bölgəsində cəmləşdiyi və onların Mərvani adlandırdıqları xalqın İslamdan sonrakı ərəblərlə talanda iştirak edən dağ tayfası olduğu, Bizanslılara, sonra isə Səlcuqlulara qul olduqları məlumdur. Onlar 1071-ci ildə Səlcuqluların təbəəsi idi. Mərvanilərin mənşəyi kürd deyil, ərəbdir. Ərəblərin bir hissəsi Əməvilər dövründən bəri cənub-şərqi Anadoluda idi. Kürdlərin 1071-ci ildə Malazgirt döyüşünü dəstəklədiyini bildirən yeganə mənbə var ki, o, iranlı kürd tarixçisi İzadiyə məxsusdur. Nədənsə mənbə hazırlayarkən mənbəyə belə istinad etmədən hazırlayıblar. Soruşmurlar ki, siz niyə Malazgirtdə türklərə köməyə gəlmisiniz, bəs niyə oğuzların gəlməsini gözləyirdiniz? O qədər cəsarətli idinizsə özünüz döyüşərdiniz. Bu torpaqlarda bir neçə tayfadan başqa kürd yox idi. Tayfa dediyim insanlar köçəri olduqları üçün öz ata-baba yurdlarından, cənubi Zaqros (İran) dağlarından yaylaq, qışlaq kimi gəlib-getmişlər, lakin bu torpaqlarda heç vaxt “məskunlaşmamışlar”. Qərb alimlərinin 17 mənbəsində Malazgirt döyüşünün baş verdiyi bölgə haqqında etnik əhali məlumatı verilmişdir. Və bu mənbələrə görə yerli sakinlərin etnik əhalisi;
-2959 ərəb
-1370 erməni
-162 Abbasili
-61 Saracen
-72 Əməvilər
-78 kürd
Malazgirt döyüşü əsnasında o bölgədəki qeyri-türklərlə yanaşı türk əhalisi;
-4692 oğuzlar
-682 Osmanlı nəsli
-501 Alparslan sülaləsi
-509 Xəzər
-300 avar
-162 peçeneq
-79 kuman-qıpçaq
-168 hun
-348 Atillanın şəcərəsindən
Mənbələr;
-Byzantium And Its Army 284-1081
W. Treadgold 1995
-Gender Society & Economic Life In Byzantium
A. E. Laiou 1992
-Byzantium’s Balkan Frontier
P. Stephenson 2000
-The Making Of Byzantium 600-1025
M. Whittow 1996
-Decline & Fall Of Byzantium-R. Bodley
P. Dennis 2008
-Byzantium At War AD 600-1453
J. Haldon 2002
-Decline And Fall Of Byzantium To Ottoman Turks By Doukas
H. Magoulias 1975
-The Age Of Attila-Byzantium & Barbarians
C. D. Gordon 1961
-The Social History Of Byzantium
J. Haldon 2009
-Karaites In Byzantium 970-1100
Z. Ankori 1968
-Basil. II & Governance Of Byzantium 976-1025
C. Holmes 2005
-A Companion To Byzantium
L. James 2010
-Islam & Cultural Change In Middle Ages
S. Vryonis 1975
-Early Churche History-To The Death Of Constantine
E. Backhouse 1906
-Turkish Myth & Müslim Symbol-Manzikert
C. Hillenbrand 2007
-Decline Of Mediaval Hellenizm In Asia Minor
S. Vryonis 1971
-The Mediterranean World In Age Of Philip II
F. Beaudel 1972
Urartudan sonra skiflər Urmiyanın şimalı ilə hazırki Tovuza qədər uzanan bölgədə Saspir ittifaqı qurur.
Düzdür tarix bir qaynaqla yazılmır. Ancaq orda yazılıb ki, keçmişdə Saspir adlanan skiflər indi Sabir adlanırlar. Sabirlər də qədim türklər olub,suvardır adı. Sadəcə qaynaq olan müəllif məncə coğrafi eyniləşdirmə metodu ilə o nəticəyə gəlir. Çünki, Heredotun zamanında saspirlərinin yerində Sabir dövləti qurulmuşdu. Sabirlərin dövləti vardı,Lazika ilə sərhəddən düz Araza qədər uzanırdı. Saspiri sabirlə eyniləşdirən coğrafiyanı əsas alırıq. Sabirlər çünki əvvəl Sibirdə yaşayıblar. Hunlarla Qafqaza gəliblər. Skif sözü zənnimcə əslində sırf Krım sahilində olan əhalinin adıdır. Və çox geniş coğrafiyaya şamil edilməsi düz deyil. İndiki Laçın tərəfdə o dövrə aid hun keçidi də olub. Sasani şahı Xosrov Ənuşirəvaninin dövrü nəzərdə tutulur. Bu məlumatı Bizansla müharibəni təsvir edən Feofan çatdırır. Başqa xalqların millətçiləri ilə müzakirə vaxt itkisi sayılmalıdır. Çünki,skiflərdən danışan müəlliflərin coğrafi bilgilərini nəzərə almırlar. Manna dövləti və ya dövlət qurumu deyirlər. Onu bəzən vaynaxların əcdadı hesab edirlər. Manna fərqli mədəniyyətdir. Arxeoloji anlamda izolə dilə aid Elama daha çox yaxındır. Amma o dövr elə dövrdür ki, dil məsələsini müəyyən etmək az qala mümkün deyil.
No comments:
Post a Comment